خواص بعضی از مواد
| |
| از خواص خاکشیر تا منافع نعناع را در این مقاله برای تان توضیح می دهیم و همچنین با ... | |
تا قبل از ظهور جالینوس که حدود 800 سال قبل زندگی می‌کرد، همه داروها منشا طبیعی داشتند و هر دارو از یک گیاه، ماده معدنی یا حیوانی به‌دست می‌آمد که به آنها داروهای مفرده می‌گفتند... جالینوس، دانشمند یونانی، برای اولین‌بار فرمولاسیون داروهایی را ارایه داد که مخلوطی از چند گیاه یا مواد طبیعی دیگر بودند و به نام داروسازی جالینوس شهرت یافت. امروزه از هر 2 نوع داروهای «مفرده» و «ترکیبی» استفاده می‌شود. نکته بسیار با اهمیتی که در داروهای ترکیبی وجود دارد، مساله سازگاری آنها با هم است. این به آن معنی است که بعضی گیاهان آثار یکدیگر را تقویت میکنند و بعضی از آنها از آثار یکدیگر می‌کاهند یا ممکن است مخلوط چند گیاه باعث سمیت یا از بین رفتن آثار همدیگر شود. بنابراین نمی‌توان بدون مطالعه، گیاهان را با هم مخلوط و به‌صورت دارو یا فرآورده‌هایی نظیر شربت‌ها مصرف کرد. اخیرا مشاهده شده که بعضی گیاهان را به صورت شربت یا معجون‌هایی درمی‌آورند که ممکن است در تعدادی از آنها از تجارب قدیمی استفاده شده باشد و بعضی بدون پایه تجربی یا علمی باشد. بهعنوان نمونه، مخلوط لیموعمانی و گل گاوزبان یک تجربه صحیح قدیمی است. این مساله در منابع ارزشمند طب سنتی وجود دارد و آنها را به‌صورت مصلح و مضر تعبیر کرده‌اند، یعنی بعضی گیاهان اصلاح‌کننده همدیگر و بعضی به زیان یکدیگر عمل میکنند و این موضوع در کتاب قانون ابن‌سینا یا مخزن‌الدویه که از منابع طب سنتی مهم جهان به شمار می‌رود، در مورد همه گیاهان ذکر شده است. بنابراین باید در استفاده از گیاهان به صورت مخلوط و معجون‌ها نکات مذکور را در نظر گرفت. در ادامه به چند گیاه که به اشکال مختلف مانند شربت، مورد استفاده قرار می‌گیرند، اشاره می‌شود:  خـاکشـیـرخاکشیر یا خاکشی دانههای ریز و نارنجی‌رنگی است که از گیاهی به همین نام به دست می‌آید. روی این دانه‌ها را لایه‌ای از موسیلاژ (لعاب) پوشانیده است. با قرار گرفتن خاکشی در آب و جذب رطوبت، این لایه حجیم شده و آب را در خود نگه می‌دارد. به همین دلیل از قدیم خاکشی به صورت شربتی برای رفع عطش و گرمازدگی به خصوص در مناطق گرم و خشک مورد استفاده بوده است. جالب است بدانید خاکشی در طب سنتی ایران بهعنوان ضداسهالی موثر نیز مصرف شده و می‌شود.تـخـم‌شـربـتـی  تخم‌شربتی در حقیقت دانههای گیاه ریحان است که به علت داشتن ترکیبات موسیلاژی (لعاب‌دار) به‌صورت محلول در آب (شربت) استفاده می‌شود. لعاب این دانه‌ها پس از جذب آب به صورت ژله‌ای درمی‌آید که می‌تواند برای رفع عطش مورد استفاده قرار گیرد. تخم شربتی در طب سنتی ایران بهعنوان رافع التهابات دستگاه و مجاری ادرار استفاده بسیار داشته است.زنجفیل  زنجفیل یا زنجبیل گیاهی است که از قسمت زیرزمینی آن استفاده می‌شود. این محصول در جهان به نام جینجر نیز مشهور است. آثار مهمی که از آن در تحقیقات امروزی به اثبات رسیده شامل خواص ضدتهوع و استفراغ، ضددرد، ضدآرتریت، ضدباکتری، ضدحساسیت، ضدسرطان، ضداکسیدان، ضدنفخ و اسپاسم، محافظ کبد و برطرف‌کننده عوارض سرماخوردگی است. از زنجبیل محصولات دارویی زیادی به اشکال قرص، قطره و شربت در جهان وجود دارد. از خواصی که در سال‌های اخیر به آن توجه شده خاصیت افزایش‌دهنده قوای جنسی و محرک سیستم ایمنی بدن است. از زنجفیل محصولی به نام قطره آرومین در بازار دارویی وجود دارد و در آینده نزدیک به‌صورت شربت و به همین نام عرضه خواهد شد. لـیـمــو  لیمو (لیموترش یا لیموعمانی) میوه‌ای درختچه‌ای است که از قدیم از آب (آبلیمو) یا خشک‌شده آن استفاده می‌شده است. لیمو بته‌های مختلفی دارد که ممکن است از نظر اندازه و تا حدی مزه با هم متفاوت باشند ولی خواص انواع آنها نزدیک به هم است. در طب سنتی ایران اصولا از لیموعمانی که یکی از انواع لیموترش است استفاده می‌شده و در حال حاضر هم کاربرد فراوان دارد. لیمو دارای خواص مقوی و محافظ قلب، اشتهاآور، آرام‌بخش، ضددرد و ضدانگل‌های روده‌ای نیز هست.ریـحـــان  ریحان یکی از سبزی‌های پرمصرف در جهان است. به عقیده بعضی دانشمندان، موطن اصلی ریحان به ایران برمی‌گردد. قسمت مورد استفاده برگ و دانه‌هاست که بهعنوان خوراکی و دارویی استفاده می‌شود. برگ ریحان دارای رایحه‌ای است که اکثر خواص، مربوط به آن است. مهمترین خواص ریحان، آثار ضدمیکروب، ضددرد، ضداسپاسم، اشتهاآور، هضم‌کننده، شیرافزا، آرام‌بخش، ضداکسیژن و تقویت‌کننده قوای جنسی آن است. در سال‌های اخیر خاصیت ضدآلزایمر این سبزی نیز مورد تایید قرار گرفته است.انــــار  انار که برحسب نظر بسیاری از محققان، موطن اصلی‌اش کشور ماست و از قدیم از همه قسمت‌های آن از جمله میوه، پوست میوه، گل، ریشه، پوست و ساقه استفاده می‌شده است. آب انار که قسمت مهم آن است به دلیل ترکیب‌های خاص دارای آثار ضدسرطان قوی، ضداکسیژن، محافظ کبد، افزایش‌دهنده قوای جنسی، ضدمیکروب و خنثی‌کننده رادیکال‌های آزاد است. در ضمن، پوست قسمت‌های مختلف انار به دلیل وجود ترکیباتی به نام تانن دارای خاصیت ضدکرم است. گرچه امروز انار را به صورت‌های مختلف شربت، آب انار یا افشره‌های مختلف ارایه می‌دهند ولی مجموع خواص دانههای انار که شامل آب و دانههای چوبی آن است کامل‌تر و بهتر است.تـوت‌فـرنــگـــی  توت‌فرنگی، میوه گیاهی به همین نام است که دارای مزه و بوی مطبوعی است. توت‌فرنگی دارای ویتامین‌های مختلف به خصوص ویتامین C است. توت‌فرنگی از نظر خوراکی می‌تواند تامین‌کننده آب، قندها، ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد و به علت دارا بودن اسیدهای گیاهی می‌تواند بهعنوان یک ماسک خوب برای پوست و صورت مورد استفاده قرار گیرد. برای استفاده از ماسک توت‌فرنگی می‌توان از له‌شدن آن روی پوست استفاده کرد. باید اضافه کرد بعضی افراد نسبت به توت‌فرنگی حساسیت دارند که این حساسیت می‌تواند به صورت خوراکی یا موضعی باشد. همچنین با توجه به اینکه ممکن است این میوه‌ها از بوته روی زمین قرار گیرند و آلوده شوند باید در شست‌و‌شوی‌شان دقت کافی به خرج داد.بـابـونـــه  بابونه گیاهی است که به نام‌های بابونه گاوی یا بابونه معمولی و نام علمی ماتریکاریا رکوتیتا معروف است. قسمت مورد استفاده آن سرشاخه‌های گلدار آن است. بابونه از قدیم برای درمان دل‌درد و امراض گوارشی و مسکن استفاده می‌شده است. امروزه از فرآورده‌های این گیاه به صورت موضعی یا خوراکی استفاده می‌شود. به‌طور مثال، از پماد و کرم‌های تهیه‌شده از عصاره بابونه بهعنوان ضدالتهاب و ضدزخم و از ماسک‌های آن برای جوش صورت (آکنه) استفاده می‌شود. داروهای خوراکی آن نیز بهعنوان ضدنفخ، ضداسپاسم، ضداستفراغ، ضداسهال و آرام‌بخش مصرف می‌شوند. یادتان باشد که در طب سنتی از دم‌کرده و جوشانده بابونه بهعنوان ضدنفخ، ضددرد، ضداسپاسم، ضدتهوع و استفراغ استفاده می‌شد و امروز نیز استفاده می‌شود.بـه‌لیــمــو  به‌لیمو گیاهی به صورت درختچه است که از برگ آن استفاده می‌شود. این برگ‌ها به نام ورون در جهان و ایران نیز شهرت دارند. این گیاه از قدیم در طب سنتی ایران به عنوان آرام‌بخش، ضدتشنج، ادرارآور، رفع سرگیجه و تپش قلب مورد استفاده بوده و در حال حاضر نیز از آن استفاده می‌شود. نـعـنــاع  نعناع گیاهی است که تاکنون بیش از 33 گونه آن در جهان شناسایی شده است. بعضی از این‌گونه‌ها به صورت دارویی و بعضی به‌صورت خوراکی - دارویی مصرف می‌شوند. نمونه‌ای که به نام فارسی نعناع قمی، نعناع تبریزی یا نعناع خراسانی است با نام علمی منتا اپیکاتا شهرت داشته که دارای عطر و مزه مطبوعی است و اکثرا به صورت خوراکی مصرف می‌شود.این نوع نعناع که به‌صورت تازه (سبزی خوراکی) یا خشک به میزان زیاد در ایران و جهان مورد مصرف قرار می گیرد، دارای خواص ضدنفخ، ضد درد، ضد اسپاسم، هضم‌کننده، تقویت‌کننده معده، ضدتهوع، ضدمیکروب و ضد اکسیدان است. به علاوه، از این نوع نعناع فرآورده‌ای دارویی به شکل قطره و به نام کارمینت تولید شده که دارای اثر قوی ضدنفخ و دل درد است که هر گروه سنی حتی نوزادان می‌توانند از آن استفاده کنند. این قطره در درمان دل‌دردهای قبل از قاعدگی و کرامپ‌های حاصله نیز بسیار مفید است. گونه دیگر نعناع که کمتر به مصرف خوراکی و بیشتر به صورت دارو مصرف می‌شود به نام علمی منتا پیپریتا و نام ایرانی نعناع فلفلی شهرت دارد. این نوع نعناع چون دارای مزه تندی است کمتر به صورت خوراکی مصرف می‌شود. اسانس (رایحه) برگ این نعناع نیز در خمیردندان‌ها، آدامس، قنادی و داروهای ضداحتقان و سرماخوردگی کاربرد دارد. خواص این‌گونه نعناع شامل اثرات ضدمیکروب، ضدتب، ضددرد، بازکننده بینی و برونش‌ها، خلط‌آور، ضدسرفه، ضدخارش، آرام‌بخش و ضدویروسی است. در ضمن، از آن فرآورده‌ای به نام قطره منتول تولید شده که در درمان عوارض سرماخوردگی، حساسیت‌های فصلی و آسم استفاده می‌شود. | |
استفراغ شدید بارداری
Hyperemesis Gravidarum
توضیح کلی
استفراغ شدید حاملگی عبارت است از تهوع و استفراغ شدید در یک خانم حامله، که باعث کم‌آبی بدن و تغییرات شدید در ترکیب شیمیایی بدن می‌شود. این حالت، متفاوت و بسیار جدی‌تر از حالت تهوع و گاهی استفراغ صبحگاهی معمول در خانم‌های حامله است.
علایم شایع
تهوع شدید
استفراغ پایدار (معمولاً 8-4 هفته)، ابتدا حاوی مخاط، سپس صفرا، و نهایتاً خون
کم آبی بدن
وزن نگرفتن، یا کاهش وزن به زیر وزن قبل از حاملگی
پوست رنگ پریده، مومی، خشک و گاهی زرد
تند شدن ضربان قلب
سردرد، گیجی یا خواب‌آلودگی و بی‌حالی
علل
ناشناخته است. رایج‌ترین فرضیه‌ها عبارتند از:
حاملگی دو قلو یا چند قلو، که باعث تولید مقادیر زیادی از هورمون گنادوتروپین جفتی می‌شود.
التهاب لوزالعمده
بیماری مجاری صفراوی
عوامل روانی مثل افسردگی یا پاسخ نامناسب و ناکافی به استرس
بیماری تیرویید
عوامل افزایش‌دهنده خطر
حاملگی در سنین کم
اولین حاملگی
زیاد شدن وزن مادر
طلاق
استرس عاطفی
خانم‌های با پوست روشن
پیشگیری
به هنگام حاملگی، هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید.
در تمام مراحل حاملگی رژیم غذایی مناسب داشته باشید.
عواقب مورد انتظار
معمولاً با گذشت زمان و درمان مناسب (جایگزین مایعات از دست رفته) خوب می‌شود.
عوارض احتمالی
کم آبی شدید بدن
ندرتاً رشد نامناسب جنین یا پیامد نامناسب در جنین
درمان
اصول کلی
بررسی‌های تشخیصی ممکن است برای رد سایر اختلالات کبد، کلیه، لوزالعمده، روده و مجرای گوارش انجام گیرند.
در صورت بستری در بیمارستان یا درمان سرپایی، معمولاً مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته (مثل سدیم و پتاسیم) جبران خواهند شد. اگر خانم حامله تحمل نوشیدن مایعات را نداشته باشد، تزریق سرم ضروری خواهد بود.
حتی‌المقدور استرس را کم کنید. روان درمانی غالباً برای غلبه بر مشکلات عاطفی مفید خواهد بود.
روزانه خود را وزن کنید و هرگونه تغییر غیرطبیعی را به پزشک خود گزارش دهید.
داروها
سرم درمانی برای جایگزینی مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته در صورتی که این اختلال جدی باشد. امکان دارد تزریق ویتامین و داروهای ضد استفراغ داخل رگ ضروری باشد.
اگر داروهای دیگری برای شما تجویز شوند، به دستورالعمل مصرف آنها توجه کنید.
بدون نظر پزشک، هیچ دارویی را برای جلوگیری از استفراغ مصرف نکنید.
فعالیت
استراحت در رختخواب ممکن است برای بعضی از بیماران مفید باشد.
پس از بهبودی، کارهای روزمره خود را تدریجاً و هر قدر که توانتان اجازه می‌دهد از سر گیرید. به مقدار متوسط کار و ورزش کنید. به مقدار کافی استراحت کنید.
رژیم غذایی
اگر اختلال به حدی نرسیده باشد که نیاز به بستری شدن و دریافت سرم وجود داشته باشد، این دستورالعمل‌ها را پیگیری کنید:
اگر صبح‌ها احساس تهوع می‌کنید، قبل از برخاستن از رختخواب نان سوخاری یا شیرینی خشک بخورید.
وعده‌های غذایی بهتر است کم حجم و تعدادشان زیادتر باشد.
غذاهای سرخ کردنی یا پر ادویه نخورید؛ این نوع غذاها باعث افزایش تهوع می‌شوند. مصرف محصولات، خصوصاً کره، شیر و پنیر را محدود کنید.
پس از اتمام غذا، 45 دقیقه بنشینید.
اگر نیاز به سرم باشد، پس از مدتی می‌توان به ترتیب مایعات شفاف و رقیق، رژیم کامل مایعات، و سپس رژیم عادی در وعده‌های کوچک را امتحان کرد.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم استفراغ شدید حاملگی را دارید.
اگر علی‌رغم درمان، تهوع، استفراغ یا کاهش وزن بدتر شوند.
پزشکی - دانستنی های پزشکی - استفراغ شدید حاملگی
چای سیاه
آیا می دانید همین چای سیاهی که هر روز دم می کنید و نوش جان می کنید دارای فوایدی مانند ... | |
دو فنجان چای به اندازه پنج وعده سبزی، آنتی اکسیدان دارد.چای از تشکیل لخته‌های خونی در سرخرگ‌های اصلی جلوگیری می‌کند. پلاک‌ها در واقع ترکیبی از چربی خطرناک و کلسترول هستند. مصرف روزانه سه فنجان چای راهکاری موثر برای جلوگیری از حمله قلبی و سکته مغزی است.به گزارش ایسنا، پزشکان دانشگاه غرب استرالیا در یک بازبینی جدید یادآور شدند که نوشیدن منظم چای سیاه یا چای سبز می‌تواند 11 درصد خطر حمله قلبی و بیماری‌های قلبی را کاهش دهد. چای از تشکیل لخته‌های خونی در سرخرگ‌های اصلی جلوگیری می‌کند. پلاک‌ها در واقع ترکیبی از چربی خطرناک و کلسترول هستند.به گزارش روزنامه تلگراف، متخصصان تغذیه معتقدند که به لحاظ تحویل آنتی اکسیدان‌ها، دو فنجان چای معادل پنج نوبت مصرف سبزیجات یا دو عدد سیب حاوی آنتی اکسیدان‌ها است. مزایای چای به طور چشمگیری به خاطر محتوای فلاوونوئید آن است. فلاوونوئیدها در واقع محتویات آنتی اکسیدانی هستند که با بیماری‌های قلبی ـ عروقی تعامل دارند. هر یک فنجان چای بین 150 تا 200 میلی‌گرم فلاوونوئید دارد. علاوه بر این‌ها میزان فلاوونوئید موجود در چای سیاه درست به همان اندازه چای سبز است. |
واریس
اتساع غیر عادی وریدها می‌تواند در مکان‌های متفاوتی از بدن شامل طناب اسپرماتیک (واریکوسل)، مری و آنورکتوم (هموروئید) رخ دهد. | |
مقدمه واریس، شایعترین بیماری عروقی انسان است که حدود ۲۰-۱۰% جمعیت را مبتلا می‌کند. وریدهای واریسی به صورت عروق طویل، متسع و پر پیچ و خم و غالباً در سطوح داخلی اندام تحتانی دیده می‌شوند. اتساع غیر عادی وریدها می‌تواند در مکان‌های متفاوتی از بدن شامل طناب اسپرماتیک (واریکوسل)، مری (واریس مری) و آنورکتوم (هموروئید) رخ دهد. توصیف اولیه‌ی واریس و نیز کشف ارتباط آن با بارداری، ضربه و ایستادن طولانی مدت به قرن‌ها قبل بر می‌گردد. مطالعات جدید، همه تأیید کننده‌ی نقش جنس مؤنث، بارداری، سابقه‌ی خانوادگی، سرپا ایستادن طولانی و سابقه‌ی فلبیت به عنوان ریسک فاکتورهای مرتبط با آن هستند. بیشترین میزان شیوع واریس در زنان بین سن ۴۹-۴۰ سالگی برآورد شده است. آناتومی وریدی اندام تحتانی وریدهای اندام تحتانی، شامل سه گروه هستند: ۱- سیستم وریدی سطحی (ورید صافن بزرگ و کوچک) ۲- سیستم وریدی عمقی ۳- سیستم وریدی رابط و سوراخ کننده (پرفوران) که ارتباط بین این دو سیستم را برقرار می‌سازد وریدهای صافن بزرگ و کوچک که وریدهای سطحی حاوی دریچه‌های متعدد هستند، ضمن دریافت خون وریدی نواحی سطحی پا و ساق، از مجاورت قوزک‌ها به سمت بالا صعود کرده و در نهایت به وریدهای خلف زانو و ران می‌پیوندند. وریدهای سوراخ کننده در اندام تحتانی، از خلال فشیای عضلانی عبور نموده و به عنوان رابط بین سیستم وریدی سطحی و عمقی عمل میکنند. وریدهای رابط نیز خود وریدهای سیستم سطحی یا عمقی را به یکدیگر ارتباط می‌دهند. به طور کلی در هر اندام تحتانی حدود ۲۰۰ ورید سوراخ کننده وجود دارد. وریدها در مقایسه با شریان ها، نازکتر بوده و عضلات صاف و بافت الاستیک کمتری دارند. حجم خون موجود در اندام تحتانی با تغییر وضعیت شخص از حالت دراز کشیده به ایستاده، به حدود نیم لیتر می‌رسد. افزایش حجم خون، منجر به بالا رفتن گنجایش وریدی شده که توسط انقباض عضلات صاف موجود در دیواره‌ی ورید، تنظیم می‌گردد. وضعیت ایستاده، تشکیل ستون عمودی از خون را به دنبال دارد که فشار هیدروستاتیکی معادل با فاصله‌ی انگشت شست پا تا دهلیز راست قلب، (۱۲۰-۱۰۰ میلیمتر جیوه) اعمال می‌کند. برای جلوگیری از تجمع خون در پاها و امکان‌پذیر گشتن حرکت آن به سمت قلب، باید بر این فشار هیدروستاتیک غلبه شود. عوامل متعددی از جمله دریچه‌های وریدی که جریان خون را به صورت یکطرفه از وریدهای سطحی به عمقی و سپس از عمق پا به سمت قلب هدایت میکنند، در این امر دخیل می‌باشند. شریانها فاقد چنین دریچه‌هایی هستند. وریدهای واریسی به دو گروه اولیه و ثانویه، تقسیم‌بندی می‌شوند. وریدهای واریسی اولیه، ناشی از نقائص ژنتیکی یا تکاملی در دیواره‌ی ورید هستند که با کاهش خاصیت ارتجاعی آن، موجب نارسایی دریچه‌ای می‌گردند. بیشتر موارد عدم کفایت وریدهای واریسی، اولیه هستند. نوع ثانویه، از تخریب یا عدم عملکرد دریچه‌ها به دنبال تروما، ترومبوز در وریدهای عمقی، وجود فیستول بین شریان و ورید و یا انسداد قسمت فوقانی ورید (توسط تومور لگنی یا بارداری) و… ناشی می‌شود. زمانی که دریچه‌های وریدهای عمقی و پرفوران آسیب می‌بینند، استاز مزمن وریدی می‌تواند به تغییرات مزمن پوستی و التهاب وریدهای واریسی سطحی منجر شود که ایجاد عفونت را به دنبال دارد. در مورد علت تشکیل وریدهای واریسی و پیشرفت آنها، چند فاکتور مهم مطرح شده‌اند: ارث به عنوان مهمترین علت زمینه‌ای واریسی شدن وریدها، شناخته شده است. هورمون‌های زنانه در جنس مؤنث با تاثیر بر عروق سطحی اندام تحتانی از عوامل مهم ایجاد واریس هستند. بنابراین واریس در بین خانم‌ها نسبت به آقایان شیوع بیشتری دارد. هورمون پروژسترون، انقباض عضلات صاف جدار عروق را مهار کرده و بدین ترتیب باعث اتساع و گشاد شدن آنها می‌گردد. افزایش این هورمون‌ها در دوران بارداری، واریس را به یکی از شکایات شایع این دوره، به ویژه در سه ماهه‌ی اول (۸۰-۷۰%) تبدیل می‌سازد. ضمن اینکه حاملگی، با اثر فشاری بر قسمت‌های فوقانی وریدهای اندام تحتانی، برگشت خون به سمت بالا را دچار اختلال می‌نماید. نیروی جاذبه از دیگر فاکتورهای مهم است. هنگامیکه به مرور زمان و به دنبال ایستادن‌های مکرر و طولانی مدت، خون در عروق اندام تحتانی تجمع می‌یابد، به دلیل فشار ناشی از وزن این ستون خون، اتساع وریدی و به مرور زمان نارسایی دریچه‌های مسئول یکطرفه نمودن جریان خون رخ داده که خود سیکل معیوبی را به سمت اتساع و استاز بیشتر وریدی موجب می‌شود و بدین ترتیب واریس تشدید می‌گردد. علایم علایم بالینی بیماران دچار واریس می‌تواند کاملاً متغیر باشد. بیشتر وریدهای واریسی بدون علامت بوده و تنها از جنبه‌ی زیبایی به توجه پزشکی نیاز می‌یابند. در صورت علامتدار شدن، احساس درد، پری و سنگینی منتشر و غیر اختصاصی در ساق پاها به خصوص متعاقب ایستادن به مدت طولانی، وجود دارد. گاهی تورم در مچ پا دیده می‌شود. این نشانه‌ها، با گذشت زمان پیشرفت کرده و بدتر می‌شوند. معمولاً بالا گرفتن پاها موجب بهبود نشانه‌ها و تسکین نسبی بیمار می‌گردد. غالباً مکان درگیری، نواحی زانو به پائین به خصوص در مسیر شاخه‌های سیستم صافن بزرگ است. در ظاهر، وریدهای واریسی به صورت وریدهای طویل و برجسته در سطح اندام‌های تحتانی مشاهده می‌شوند. گاهی شبکه‌های وریدی کوچک و مسطحی به رنگ آبی – سبز، با واریس همراهی کرده که خود علامت دیگری از نقص عملکرد وریدی است. یکسری نشانه‌ها خاص نارسایی مزمن وریدی می‌باشند که عبارتند از ادم، هیپرپیگمانتاسیون یا تیرگی و تغییر رنگ پوست، التهاب پوست به همراه پوسته‌ریزی و زخم‌های وریدی. ممکن است تغییرات پوستی حتی در حضور واریس‌های بزرگ و وسیع، وجود نداشته باشد. تورم همراه واریس، بیشتر مؤید نارسایی جانبی در سیستم وریدی رابط یا عمقی و سایر زمینه‌های طبی مانند مشکلات قلبی و کلیوی است، ولی یک تورم خفیف، ممکن است از خود واریس به تنهایی ناشی شده باشد. گرفتگی شبانه‌ی پاها می‌تواند در همراهی با سایر علایم رخ دهد که معمولاً با استفاده از کینین سولفات که تحریک‌پذیری عضلانی را کاهش می‌دهد، بهبود می‌یابد. به طور کلی اکثر بیماران توسط روش‌های حفاظتی، کنترل می‌شوند. ولی اگر درمان نشانه‌ها و عوارض ناشی از استاز وریدی مانند التهاب پوست، خونریزی، ترومبوز و یا زخم‌های سطحی مقدور نشد، بیمار کاندید اقدامات جدی تر می‌شود. درمان در صورت عدم انجام اقدامات درمانی، وریدهای واریسی خود به خود بهبود نیافته، بلکه بتدریج و به آهستگی سیر پیشرونده‌ای را طی میکنند. درمان زود هنگام، اغلب از پیشرفت نشانه‌ها جلوگیری کرده و با نتایج بالینی و زیبایی دراز مدت مؤثرتری همراه است. برای تعیین روش درمانی مطلوب، باید علل و میزان گستردگی بیماری کاملاً مشخص شود. بدین منظور، انجام معاینه‌ی فیزیکی کامل برای تشخیص شدت و پراکندگی واریس‌های اندام تحتانی لازمست. برای تشخیص نارسایی وریدی، تست‌های تشخیصی ویژه‌ای به کار می‌روند. همچنین تشخیص افتراقی‌های مرتبط با علایم بیمار، باید همگی مدنظر قرار گرفته و بر حسب علایم، رد یا تأیید گردند. درمان هر دو نوع اولیه و ثانویه‌ی واریس در درجه‌ی اول شامل برنامه ایست که به منظور کنترل نارسایی وریدی انجام می‌شود. این برنامه شامل استفاده از جوراب‌های الاستیک حمایتی، بالا گرفتن متناوب پاها و انجام تمرینات مداوم می‌باشد. برای اغلب بیمارانی که فعالیتشان مستلزم ایستادن یا نشستن طولانی مدت است، استفاده از جوراب‌های الاستیک فشاری تا زانو یا ران (فشار ۳۰-۲۰ میلی متر جیوه) مفید هستند این جوراب‌ها برای کاستن از احتباس خون وریدی در طی روز پوشیده شده و شب‌ها در آورده می‌شوند. تورم وریدهای واریسی با استفاده از جوراب واریس کاهش یافته و نشانه‌های بیمار از قبیل درد، ناراحتی و ورم گهگاه مچ پا برطرف می‌گردند. فشار حاصله از جوراب‌های الاستیک، جریان خون را به سمت وریدهای عمقی و سپس به سوی قلب تسهیل کرده و مانع تجمع و باقیماندن خون در اندام تحتانی می‌شود. روش‌های درمانی متداول عبارتند از اسکلروتراپی و جراحی. اندیکاسیون‌های درمان جراحی شامل درد دائم و ناتوان کننده، ترومبوفلبیت سطحی راجعه، ضایعات و زخم‌های پوستی همراه با خونریزی هستند. اسکلروتراپی برای شاخه‌های کوچک وریدی کمتر از یک میلی متر یا وریدهای واریسی با ۳-۱ میلی متر قطر، وریدهای باقیمانده پس از جراحی، واریس‌های خونریزی دهنده، ناهنجاری‌های مادرزادی کوچک وریدی و واریس‌های بزرگ اطراف زخم انجام می‌گیرد. با قرار دادن بیمار در وضعیت خوابیده به پشت، حجمی از محلول اسکلروزان (سدیم کلرید ۴/۲۳% یا سدیم تترادسیل سولفات و …) به داخل ورید واریسی که از دو انتها مسدود شده تزریق گشته و با تشکیل لخته، ورید مذکور بسته می‌شود. بعد از این عمل به مدت ۲-۱ هفته این ناحیه توسط بانداژ یا جوراب‌های مخصوص، تحت فشار مستقیم قرار می‌گیرد. عوارض شامل: واکنش‌های آلرژیک، هیپرپیگمانتاسیون، نکروز پوستی، درد، آنافیلاکسی و ترومبوفلبیت، نادرند. اسکلروتراپی تزریقی برای بیمارانی انجام می‌شود که علایمی دال بر رفلاکس (پس زدن و برگشت) خون در عروق صافن ندارند. اسکلروتراپی تنها می‌تواند بهبود موقت به دنبال داشته باشد. چرا که وریدهای واریسی می‌توانند مجدداً در ناحیه‌ای دیگر عود کنند. ضمن اینکه با از بین رفتن لخته، ورید مسئله‌دار مجدداً باز می‌شود. هدف از درمان جراحی، حذف فشار هیدروستاتیک به عنوان عامل پس زدن خون ورید صافن و پرفوران و نیز درمان آن از جنبه‌ی زیبایی است. عروق واریسی بزرگ ران، باید توسط جراحی برداشته شوند. روش جراحی وابسته به تعیین ظرفیت وریدهای عمقی و پرفوران و محل رفلاکس وریدی است. با انتخاب دقیق بیمار و بکارگیری روش مناسب جراحی، میزان عود تقریباً ۱۰% است. از سایر روش‌های تهاجمی درمان واریس، می‌توان به روش بستن ورید توسط کاتتر داخل وریدی که با وارد کردن انرژی به دیواره‌ی ورید و گرم کردن آن، موجب روی هم خوابیدن جداره‌های وریدی می‌شود، اشاره نمود. همچنین روش‌های جدید استفاده از لیزر در درمان واریس با حداقل میزان تهاجم و بهترین نتایج درمانی به طور روز افزون به کار می‌روند. به کار گیری لیزر با صرف زمان کمتر، به جای نگذاشتن اسکار و پدیدار گشتن سریع نشانه‌های بهبود، جایگزین بسیار مناسبی برای جراحی است. چرا که انجام عمل جراحی ضمن صرف هزینه‌ی بیمارستان و بیهوشی و زمان طولانی بهبود، ممکنست با وارد کردن صدمات جانبی به بافت اطراف ورید و نیز بر جای گذاشتن اسکار همراه باشد. از سویی این وریدها می‌توانند بعد از عمل، مجدداً در محل جدیدی تشکیل شوند. برنامه‌ی توصیه شده جهت برخورد خود بیمار با وریدهای واریسی شامل: ارتباطات تغذیه ای تغییرات در شیوه‌ی زندگی توصیه‌ها و احتیاطات پزشکی ۱- تغذیه مصرف مکمل‌های غذایی شامل ویتامین A ،K ،D ،E ،C ،B۶ ،B۱۲ و بیوفلاوونید که جریان خون را بهبود بخشیده و در پروسه‌های ایمنی، ترمیمی و هضم مواد نقش دارند و از مواد معدنی، کلسیم و منیزیم برای برطرف ساختن گرفتگی‌های عضلانی و روی (تاثیر بر روندهای ترمیمی)، توصیه می‌شوند. اسیدآمینه‌ها و نیز فاکتورهای غذایی همراه (مانند کوآنزیم ۱۰ و اسیدهای چرب ضروری) از دیگر ملزومات تغدیه‌ای با تاثیر مثبت بر گردش خون، حفظ عروق و اکسیژن رسانی می‌باشند. از جمله می‌توان به عصاره‌ی هسته‌ی انگور اشاره کرد که دارای اثرات مفیدی برگردش خون و بافت همبند سیستم قلبی عروقی، سیستم ایمنی و نیز خنثی کردن رادیکال‌های آزاد مضر می‌باشد. توصیه‌های تغذیه‌ای - رژیم غذایی کم چربی و نیز حاوی مقادیر کم کربوهیدارت‌های خالص شده را رعایت کنید. (به عنوان مثال، یک رژیم غذایی محتوی ماهی و سبزیجات و میوه‌های فراوان می‌تواند این منظور را تامین کند). - سعی کنید فیبر را به مقدار زیاد مصرف نمائید. فیبر فراوان، روده‌ها را پاک نموده و از یبوست (که در ایجاد وریدهای واریسی سهیم است) جلوگیری می‌کند. مواد غذایی شامل فیبر زیاد عبارتند از غلات سبوس دار، میوه‌ها و سبزیجات تازه. - مقادیر نمک دریافتی را کاهش دهید. - از مصرف بعضی مواد مانند پروتئین حیوانی، شکر، بستنی، غذاهای سرخ شده، پنیر، بادام زمینی، تنباکو، الکل و مواد غذایی که تحت پروسه‌های صناعی قرار می‌گیرند بپرهیزید. ۲- شیوه‌ی زندگی تمرینات بدنی مکرر مانند پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا هم به بهبود گردش خون کمک نموده و هم فرصتی برای حرکت دادن متناوب پاها فراهم می‌سازند. وزن را باید در حد مطلوب و سالم نگهداشت. باید از لباس‌های راحت و آزاد استفاده نمود که جریان خون را به ویژه در نواحی کمر، کشاله‌ی ران و پاها محدود نکنند. باید از نشستن یا سر پا ایستادن به مدت طولانی اجتناب کرد. در بین ساعات کاری، باید فواصل کوتاهی را به عنوان استراحت در نظر گرفته و پاها را از سطح قلب بالاتر نگه داشت و یا حین ایستادن وزن را به طور متناوب از روی یک پا به پای دیگر منتقل نمود. باید از اقداماتی مثل روی هم انداختن پاها، بلندکردن اجسام سنگین و قراردادن فشار و بار اضافی غیر ضروری روی پاها پرهیز کرد. قرار دادن پاها در وان آب سرد هم برای گردش خون و هم کاهش درد مؤثر است. ۳- توصیه‌های پزشکی پرهیز از خاراندن پوست مناطق مجاور واریسها برای جلوگیری از زخم و خونریزی، استفاده از جوراب‌های مخصوص برای حمایت از وریدهای واریسی و ممانعت از تورم بیشتر آنها و مراجعه جهت دریافت خدمات درمانی یا جراحی، باید مورد توجه قرار گیرند. گردآوری: گروه سلامت سیمرغ |
۱۵ نکته برای کاهش فشار خون
| ||||||||||||||||
